Urlop okolicznościowy – kiedy, komu, ile oraz szczególne przypadki

Jeśli jesteś zatrudniony na umowę o pracę a w Twoim życiu wydarzy się wyjątkowa sytuacja rodzinna masz prawo wnioskować o tak zwany urlop okolicznościowy, a pracodawca raczej nie może Ci odmówić. Dodatkowo musi za ten urlop zapłacić (tak jak za urlop wypoczynkowy) czyli pracownik nie może być stratny finansowo jeśli korzysta z takiego zwolnienia od pracy.

Ile dni na ślub?

Okoliczności uprawniające do skorzystania z urlopu okolicznościowego to:

• Ślub pracownika – 2 dni
• Ślub dziecka pracownika – 1 dzień
• Urodzenie się dziecka pracownika – 2 dni
• Śmierć małżonka pracownika lub jego dziecka lub ojca, matki, ojczyma lub macochy – 2 dni
• Śmierć rodzeństwa pracownika, teściowej, teścia, babki, dziadka a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu lub pod bezpośrednią opieką pracownika – 1 dzień

Warunek skorzystania/dokumenty

Warunkiem skorzystania z urlopu jest złożenie wniosku w sposób przyjęty u pracodawcy, zatem może być to wypisanie karty urlopowej, którą podpisuje szef; złożenie wniosku w formie elektronicznej; napisanie e-maila do kierownika czy po prostu ustne przekazanie  informacji o potrzebie skorzystania z takiego zwolnienia w związku z określoną okolicznością.

Choć nie ma w rozporządzeniu* takiego obowiązku to przyjętą praktyką jest udokumentowanie okoliczności przez przekazanie pracodawcy kopii aktu urodzenia dziecka, odpisu aktu małżeństwa czy aktu zgonu. Jest to przede wszystkim potwierdzenie dla pracodawcy (zwłaszcza w przypadku kontroli z PIP), że prawidłowo udzielił zwolnienia od pracy a także, że pracownik nie nadużywa tego uprawnienia uśmiercając tą samą babcię po raz trzeci.

Bezpośrednio przed lub po

Skorzystanie z urlopu okolicznościowego musi być czasowo powiązane z daną okolicznością czyli wniosek składa się bezzwłocznie od zaistnienia okoliczności. W przypadku ślubu zdarza się, że pracownik wnioskuje przed zdarzeniem gdyż urlop okolicznościowy jest mu potrzebny aby załatwić formalności związane ze ślubem. Takie rozwiązanie jest prawidłowe. Urlop w związku ze śmiercią wykorzystuje się z reguły w dzień pogrzebu lub nieco później aby załatwić np. sprawy związane z testamentem. Natomiast w przypadku urodzenia się dziecka – z urlopu korzysta tylko ojciec dziecka gdyż u matki nie wystąpi związek czasowy między okolicznością a możliwym terminem wykorzystania urlopu. Albowiem kobiecie po porodzie przysługuje nawet roczne zwolnienie (urlop macierzyński, dodatkowy macierzyński oraz rodzicielski) więc wykorzystanie po roku urlopu okolicznościowego kłóci się z jego celem i może być poczytane jako nadużycie ze strony pracownika.

Różne przypadki

Urodzenie martwego dziecka - w takim przypadku pracownik ma prawo wnioskować łącznie o 4 dni urlopu okolicznościowego – 2 z tytułu urodzenia się dziecka oraz 2 z tytułu śmierci dziecka, albowiem nastąpił poród oraz zgon czyli obie okoliczności uprawniające do urlopu.

Ślub cywilny i kościelny w różnych terminach – każde zawarcie małżeństwa jest okolicznością uprawniającą do płatnego zwolnienia (chyba, że jest to ślub konkordatowy w jednym terminie). W przypadku zawarcia związku małżeńskiego przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego urlop okolicznościowy w wymiarze dwóch dni przysługuje obojgu małżonkom. Jeśli w późniejszym czasie dojdzie do zaślubin przed duchownym to moim zdaniem pracownicy-małżonkowie znów mają prawo wnioskować o urlop okolicznościowy.

Nie doszło do ślubu – jeśli pracownik wnioskował o urlop okolicznościowy przed jego faktyczną datą a do ślubu nie doszło to nie ma wówczas prawa do tego urlopu. Wniosek należy anulować oraz zasugerować pracownikowi aby wnioskował o „zwykły” urlop wypoczynkowy. Inaczej będzie to nieobecność niepłatna.

Jeśli macie pytania związane z tym tematem bądź z prawem pracy – czekam na nie w komentarzach. Na wszystkie odpowiem bezzwłocznie.

* Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.